Peştamal dediğimiz sarı, siyah, kırmızı ve beyaz renkli ipliklerle dokunmuş yöresel bir örtü. Kimi bölgelerde kullanım alanına göre başa sarılan keşan, bele sarılan dolaylık gibi isimler alan peştamal günlük hayatta çayını toplayan, bağ bahçe işlerini yapan ya da çarşıya giderken kullanan Karadeniz kadının simgesi haline gelmiş kültürel bir örtüdür.
Daha evvel kendir ipliği ve ipek ipliği ile dokunduğu ve kök boyası ile boyandığı bilinen kumaşlar zaman içerisinde bölgede kenevir bitkisinin ekiminin azalmasıyla yerini bugünkü haline yani pamuk ipliğine bırakmıştır. Kabaca anlatmak gerekirse tezgâha gelmeden önce iplikler türlü zahmet isteyen aşamalardan geçmektedir.
Cağlık adı verilen çözgü ipliği için bobinlerden aktarılan iplikler dönme dolap adı verilen kendi etrafında dönen iskelet sistemi etrafında istenen uzunlukta şekilde sarılır. Hatasız ve pürüzsüz dokuyu sağlayan temel unsurlardan birisi bu işlemlerden geçen ipliklerdir. Yukarıda fotoğrafta görünen ise yaklaşık 100 sene önce kullanılan antika ahşap cağlıktır. Geleneksel olarak Orta ve Doğu Karadeniz'de yoğun olarak kullanılmakta olan keşan bezini diğer geleneksel dokumalardan ayıran çözgü aşamasında ikat tekniği ile boyanmasıdır.
İkat tekniği ile boyamaya girecek raporlar boş kalacak şekilde 1200 metre boyunca elde tek tek bağlanır, bunun ardından ıslatma - sıkma - boyama - yıkama ve son sıkma işlemlerinden geçerek gün ışığında kurumaya bırakılır. Kapatılan yerler açılarak yeniden boyanır, bu işlem en koyudan açık renge tekrar edilir, böylelikle ipin üzerinde birden fazla renge sahip bölümler oluşmuş olur.
Boyanan iplikler tezgâha yerleştirilirken taharlama adı verilen desenin raporuna göre taraktan geçirilir. Eni en fazla 1 metre olacak şekilde 12'li taraklı denilen tezgâhta 2354 adet ip elde tek tek bağlandıktan sonra artık duyulan mekiğin sürgüde hareket etmesiyle emeğin sesidir..
Yüzyıllardır Karadeniz'de dokunan peştamal kadınların günlük hayatında kullandığı bir örtü olmaktan öte hem teknolojik gelişmelere bağlı olarak otomatik makinalarda dokunması hem de kullanım alanının azalmasıyla yok olmakta olan bir değerdir.
K'ai&Vrosi olarak çıkış noktamız sayıları oldukça az olan zanaatkârların ahşap el tezgâhında zahmetle dokuduğu bu değerli kültür öğesini katma değerli bir hâle getirerek nesilden nesile aktarmak ve günümüz koşullarına uyum sağlayacak şekilde bir ürün haline getirmekti. Bu sebeple fikren 2011'de kurulmuş olsa da 2018 yılının Ocak ayında faaliyete geçtik. Geçmişten geleceğe aktarılacak, nesilden nesile miras bırakılacak çantalar hayaliyle üretmeye devam ediyoruz.
